บทเรียน 1
ระบบย่อยอาหารของมนุษย์
การย่อย หมายถึง การทำให้สารอาหารที่มีโมเลกุลขนาดใหญ่กลายเป็นสารอาหารที่มีโมเลกุลเล็ก
ลงจนกระทั่งแพร่ผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ได้
การย่อยอาหารในร่างกายมี 2 วิธี คือ
1. การย่อยเชิงกล คือการบดเคี้ยวอาหารโดยฟัน
เป็นการเปลี่ยนแปลงขนาดโมเลกุลทำให้สารอาหารมี
ขนาดเล็กลง
2. การย่อยเชิงเคมี
คือการเปลี่ยนแปลงขนาดโมเลกุลของสารอาหารโดยใช้เอนไซม์ที่เกี่ยวข้องทำให้
โมเลกุลของสารอาหารเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมีได้โมเลกุลที่มีขนาดเล็กลง
กระบวนการย่อยอาหาร
1.ปาก เป็นอวัยวะแรกของระบบย่อยอาหาร ภายในประกอบด้วยฟันทำหน้าที่บดเคี้ยวอาหารให้ละเอียด
ลิ้น
ทำหน้าที่ส่งอาหารให้ฟันบดเคี้ยว และคลุกเคล้าอาหารให้อ่อนตัว
ต่อมน้ำลาย มีหน้าที่ผลิตเอนไซม์ในน้ำ
ลายคืออะไมเลส (98% ของน้ำลายคือน้ำ)
2.หลอดอาหาร ทำหน้าที่หดตัว บีบอาหารลงสู่กระเพาะอาหาร เพราะหลอดอาหารมีผนังมีกล้ามเนื้อที่ยึด
และหดตัวได้
บริเวณคอหอยมีช่องเปิดเข้าสู่หลอดลมและหลอดอาหาร โดยส่วนบนของหลอดลมจะมีแผ่น
กระดูกอ่อนปิดกั้นกันอาหารไม่ให้เข้าสู่หลอดลม
ไม่มีต่อมสร้างน้ำย่อยแต่มีต่อมขับน้ำเมือกช่วยให้อาหาร
ไหลผ่านได้สะดวก
3.กระเพาะอาหาร ผลิตกรดไฮโดรคลอริกและน้ำย่อยอาหารประเภทโปรตีนมีลักษณะเป็นถุง
รูปร่างคล้ายตัว J ปกติกระเพาะอาหารที่ไม่มีอาหารจะมีขนาดประมาณ 45
มิลลิลิตร และสามารถขยายตัวเพื่อบรรจุอาหารได้ 1-1.5 ลิตร [2] กระเพาะอาหารสามารถย่อยได้โดยการบีบตัวทำให้อาหารแตกเป็นชิ้นเล็กๆ
คลุกเคล้ากับน้ำ
ย่อยในกระเพาะ ซึ่งน้ำย่อยประกอบด้วยกรดที่ใช้ย่อยโปรตีนชื่อว่าเปปซินและเรนนิน
4.ลำไส้เล็ก ผลิตน้ำย่อยอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน และดูดซึมสารอาหารเข้าสู่เซลล์มีรูป
ร่างเป็นท่อ
ในลำไส้เล็กมีน้ำย่อยหลายชนิดใช้ย่อยอาหารได้ทุกประเภท ตั้งแต่คาร์โบไฮเดรต
ไขมัน และโปรตีน ถ้าน้ำย่อยในลำไส้เล็กไม่พอจะมีน้ำย่อยจากตับและตับอ่อนเข้ามาช่วย
โดยตับจะสร้างน้ำดีสำหรับย่อย
ไขมันให้มีขนาดเล็กลง นอกจากนี้ ลำไส้เล็กยังมีหน้าที่ดูดซึมสารอาหารเกือบทุกชนิดอีกด้วย
5.ลำไส้ใหญ่ ดูดซึมน้ำ แร่ธาตุ วิตามินบางชนิดและกลูโคสเข้าสู่กระแสเลือดซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นน้ำในลำไส้
ใหญ่จะไม่มีการย่อยอาหาร
ส่วนต้นของลำใส้ใหญ่มีไส้ติ่งซึ่งไม่ได้ช่วยย่อยอาหารแต่อย่างใด ส่วนปลายของลำไส้ใหญ่เป็นไส้ตรง
เชื่อมต่อไปยังทวารหนัก
6.ทวารหนัก ขับถ่ายกากอาหาร
ระบบย่อยอาหาร ทำหน้าที่ย่อยอาหารให้เป็นสารอาหารขนาดเล็กแล้วจะถูกดูดซึม
เข้าสู่ระบบหมุนเวียนเลือด
แก๊สออกซิเจนที่ได้จากระบบหายใจ จะทำให้สารอาหาร
เกิดการเปลี่ยนแปลงจนกลายเป็นพลังงานที่ร่างกายนำไปใช้ได้
ผลิตโดย
ครุูวรรณภา เสรีรักษ์ โรงเรียนวัดนาพรม(มนมหาวิริยาคาร)
หมู่
๘ ตำบลนาพันสาม อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี
E-mail:wannapa2508@gmail.com